Dịch bạch hầu lan rộng: Bệnh nhân không được tiêm vắc-xin đủ, đúng lịch

Quyền Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long hôm qua đánh giá, tình hình bệnh bạch hầu hiện nay có nhiều điểm khác biệt so với các năm trước. Diện mắc rộng hơn, nhiều địa bàn mắc hơn, đối tượng mắc rải rộng mọi lứa tuổi, không riêng ở trẻ em, đặc biệt, tỷ lệ tử vong do bệnh này hiện khá cao. Trước diễn biến phức tạp của dịch bạch hầu tại 4 tỉnh khu vực Tây Nguyên, chiều 7/7, quyền Bộ trưởng Bộ Y tế, GS.TS Nguyễn Thanh Long, chủ trì cuộc họp với các chuyên gia về phòng, chống bệnh bạch hầu nhằm tìm ra các biện pháp ngăn chặn và dập dịch hiệu quả.

Ông Long nhận định, tình hình bệnh bạch hầu đang có dấu hiệu gia tăng, đến thời điểm này, số mắc đã gấp 3 lần năm ngoái. Quyền Bộ trưởng Bộ Y tế bày tỏ quan ngại bệnh có khả năng lan rộng do tỷ lệ miễn dịch cộng đồng ở những vùng có dịch rất thấp. Ông Đặng Quang Tấn, Cục trưởng Cục Y tế dự phòng - Bộ Y tế, cho hay, từ đầu năm tới chiều 7/7, Tây Nguyên ghi nhận 63 ca dương tính với bạch hầu (tăng 10 ca so với ngày 6/7). Đắk Lắk là tỉnh mới nhất ghi nhận ca mắc đầu tiên. Tỉnh Đắk Nông có thêm 4 ca bệnh, nâng tổng số ca mắc ở đây lên 25 người; tỉnh Gia Lai có thêm 5 ca, tổng số ở đây có 15 ca; riêng tỉnh Kon Tum vẫn giữ nguyên số ca mắc là 22. 

“Đa số các trường hợp mắc bệnh không được tiêm vắc-xin phòng bệnh bạch hầu đủ mũi, đúng lịch. Tỷ lệ tiêm chủng đầy đủ có xác minh chỉ khoảng 6%”, ông Tấn nói. Phân tích về 3 trường hợp tử vong do bạch hầu, ông Tân cho hay, các bệnh nhân đều ở vùng sâu, vùng xa, là ca bệnh mới xuất hiện lần đầu tại các địa bàn đó do phát hiện muộn (có tới 16 năm tại đó không có ca bệnh).

Bộ Y tế đã chỉ đạo Viện Vệ sinh Dịch tễ Tây Nguyên, Sở Y tế, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật các địa phương này tăng cường giám sát chặt chẽ tình hình dịch bệnh, phát hiện sớm các ca mắc mới, lấy mẫu xét nghiệm các trường hợp tiếp xúc và đối tượng nguy cơ để phát hiện sớm các trường hợp mắc mới và người lành mang trùng; triển khai kịp thời các biện pháp xử lý triệt để ổ dịch.

Tại cuộc họp, các chuyên gia về điều trị và dự phòng đều chung nhận định nên tổ chức cấp cứu tại chỗ để đảm bảo an toàn cho người bệnh, tránh việc chuyển viện gây nguy hiểm cho người bệnh. Đặc biệt, do biến chứng nguy hiểm nhất của bệnh là viêm cơ tim, suy tim, gây ngừng tim…, trong điều trị cần chú trọng công tác hồi sức tim mạch.

GS.TS Nguyễn Thanh Long yêu cầu tập trung hết sức phòng chống bệnh bạch hầu như từng cố gắng để phòng chống dịch COVID-19. Bạch hầu là bệnh lây qua đường hô hấp, qua giọt bắn, qua tiếp xúc trực tiếp người bệnh. Bệnh này được Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đánh giá là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, tỷ lệ tử vong 5-7%, có vùng tới 20%, chủ yếu do biến chứng của bệnh. Rất may, bệnh này có vắc-xin và thuốc kháng sinh điều trị đặc hiệu. Hiện bạch hầu nhạy cảm với kháng sinh điều trị thông thường. Do đó, ông Long yêu cầu các cơ quan tập trung nỗ lực khống chế, kiểm soát bệnh một cách căn cơ. 

Lãnh đạo Bộ Y tế  giao Cục Y tế dự phòng phối hợp Chương trình Tiêm chủng mở rộng Quốc gia triển khai ngay chiến dịch tiêm dự phòng bạch hầu trên diện rộng, cho tất cả đối tượng từ 2 tháng tuổi trở lên. “Đây là việc cấp bách”, quyền Bộ trưởng nhấn mạnh. Với trẻ em, tiêm vắc-xin 3 trong 1, người lớn tiêm vắc-xin Td (chứa thành phần uốn ván, bạch hầu). Ông Long yêu cầu rà soát, lập danh sách người dân trên địa bàn đã tiêm, chưa tiêm; tập huấn cán bộ. Việc này phải triển khai ngay và nhanh để đạt hiệu quả cao.

Các chuyên gia thống nhất cần phải triển khai ngay điều trị dự phòng với người có tiếp xúc mầm bệnh và những người trong khu vực có mầm bệnh. Ví dụ, trong xã có người mắc thì lập tức mọi người trong xã phải uống thuốc dự phòng. Ngoài ra, cần khoanh vùng, dập dịch, thực hiện cách ly với tất cả những xã có người mắc (hạn chế ra vào, ra vào vùng dịch phải đeo khẩu trang, tránh tiếp xúc gần)… Đặc biệt, lãnh đạo Bộ Y tế yêu cầu Cục Y tế dự phòng giám sát việc này chặt chẽ. Trong trường hợp cần thiết, báo cáo Thủ tướng về việc xuất cấp khẩu trang cho người dân các địa phương này. 

Việc cấp thiết hiện nay được các chuyên gia nhấn mạnh chính là tập trung cao độ cho điều trị. Bệnh viện Bạch Mai được giao đào tạo, tập huấn cho cán bộ 4 địa phương có dịch, phối hợp Bệnh viện Nhi T.Ư, Bệnh viện Bệnh nhiệt đới T.Ư để thực hiện. Ông Long yêu cầu Cục Quản lý Khám chữa bệnh thành lập ngay 4 tổ công tác vào “nằm vùng” ở 4 địa phương có dịch. Các tổ này tập hợp các chuyên gia về truyền nhiễm, hồi sức và các lĩnh vực điều trị khác, vừa “cầm tay chỉ việc”, vừa hướng dẫn, tập huấn, giúp cán bộ y tế ở địa phương điều trị bệnh nhân. Song song với đó, sử dụng hệ thống khám chữa bệnh từ xa để hỗ trợ chuyên môn cho các địa phương. Đồng thời rà soát lại tất cả các phác đồ điều trị, chuẩn bị đầy đủ cơ số thuốc men chữa bệnh cho dân.

Vụ Kế hoạch Tài chính tổng hợp, báo cáo, đề xuất Thủ tướng Chính phủ xin bổ sung kinh phí cho Chương trình Tiêm chủng mở rộng Quốc gia; đề xuất cấp kinh phí chống dịch cho 4 tỉnh có dịch từ nguồn dự trữ của Bộ Y tế. Đặc biệt, khởi động lại chương trình truy vết, xem lại toàn bộ yếu tố dịch tễ của khu vực này, cài ứng dụng Bluezone cho khu vực này.

Chưa phát hiện được nguồn lây dịch bạch hầu ở Tây Nguyên

Đắk Nông là địa phương phát bệnh đầu tiên trong năm nay, nhưng cơ quan chức năng tại đây chưa phát hiện ra nguồn lây từ đâu. Đến cuối ngày 7/7, bệnh bạch hầu đã xuất hiện tại Đắk Lắk ca đầu tiên, đánh dấu 4 tỉnh Tây Nguyên đều có bệnh nhân (trừ tỉnh Lâm Đồng). 

Tính tới ngày 7/7, tỉnh Gia Lai có 16 bệnh nhân bạch hầu, những ca mắc mới chủ yếu liên quan bệnh nhi tử vong (4 tuổi, làng Bông Hiot, xã Hải Yang, huyện Đắk Đoa). Sở Y tế Gia Lai đã gửi văn bản tới Bộ Y tế đề nghị cấp 100 nghìn liều vắc-xin bạch hầu để tiêm phòng cho người dân huyện Đắk Đoa. Ngành y tế Gia Lai chỉ đạo các cơ sở y tế trực thuộc chuẩn bị đầy đủ thuốc, vật tư, hóa chất, phương tiện hỗ trợ để sẵn sàng thu dung, cấp cứu, điều trị các trường hợp mắc bệnh. 

Trong một cuộc họp tại Tỉnh ủy Gia Lai, sau khi nghe đại diện ngành y tế Gia Lai báo cáo tình hình dịch bạch hầu, ông Hồ Văn Niên, Bí thư Tỉnh ủy Gia Lai, yêu cầu bí thư 14 huyện, 2 thị xã và TP Pleiku phải theo dõi tình hình, kiểm soát dịch bạch hầu tại từng địa phương. Theo ông Niên, bệnh bạch hầu rất dễ lây lan, đặc biệt trong cộng đồng người dân tộc thiểu số do phong tục tập quán của bà con. Ông cũng yêu cầu ngành y tế Gia Lai kiểm soát tình trạng khan hiếm vắc-xin. 

Tại tỉnh Kon Tum, chiều 7/7, phóng viên Tiền Phong đã về xã Diên Bình, huyện Đắk Tô - nơi có 5 ca dương tính với bạch hầu. Ông Thái Ngọc Tuấn, Phó Chủ tịch UBND xã Diên Bình cho biết, xã đã phối hợp với các ngành tổ chức tuyên truyền cho hộ gia đình có ca bệnh và các biện pháp phòng chống dịch bạch hầu.

Ông Nguyễn Lộc Vương, Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Kon Tum, nói: “Toàn tỉnh Kon Tum đến ngày 7/7 có 22 ca dương tính với bạch hầu. Việc tiêm vắc-xin bạch hầu và những loại vắc-xin khác gặp nhiều khó khăn do người dân đồng bào thường đi làm trên rẫy nên phải thực hiện tiêm vét nhiều lần mới đạt hiệu quả. Hầu hết cán bộ làm công tác phòng chống dịch rất vất vả”.

Chiều cùng ngày, bác sĩ Nay Phi La, Giám đốc Sở Y tế Đắk Lắk, xác nhận có 1 ca bạch hầu. Đó là trường hợp của bà H’B.M (SN 1968, trú tại buôn Diệo, xã Bông Krang, huyện Lắk). Đây là địa bàn tiếp giáp huyện Đắk G’Long (Đắk Nông), nơi dịch bệnh đang bùng phát.

“Chúng tôi đã chỉ đạo các đơn vị trực thuộc tổ chức ngay việc tiêm vắc - xin phòng bạch hầu, uốn ván ở những khu vực có nguy cơ cao. Tiêm chủng mở rộng đạt tỷ lệ trên 95%. Thành lập tổ công tác lưu động phòng chống dịch khi cần có thể triển khai đến các khu vực có nguy cơ cao để thực hiện 4 cùng, hướng dẫn nhân viên y tế và người dân chống dịch theo cách cầm tay chỉ việc”, ông Nay Phi La nói.

Đắk Nông hiện có 26 ca nhiễm, trong đó có điểm mới phát sinh ở xã Đắk Wer (huyện Đắk R’lấp) và thôn Phú Vinh, xã Quảng Phú (huyện Krông Nô). Cả tháng nay, cơ quan y tế tỉnh này liên tục nhận định nguy cơ chủ yếu do vùng trũng tiêm chủng. Tuy nhiên, điểm phát sinh dịch mới tại Đắk Wer lại khá gần trung tâm huyện và TP Gia Nghĩa.

Khi trao đổi với phóng viên Tiền Phong cuối tháng trước, ông Hà Văn Hùng, Phó Giám đốc Sở Y tế Đắk Nông nói rằng, dịch bùng phát có phần lỗi do người dân không đi tiêm chủng. Đa số ca bệnh là đồng bào dân tộc thiểu số.

Triển khai tiêm chủng diện rộng để ngăn bệnh bạch hầu

Chiều 7/7, Bộ Y tế đã họp khẩn với các chuyên gia về phòng chống bệnh bạch hầu trong bối cảnh bệnh đang gia tăng tại một số tỉnh Tây Nguyên. Quyền Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long cho biết, bệnh bạch hầu đang có dấu hiệu gia tăng. Đến thời điểm này, số mắc đã gấp 3 lần năm ngoái. Bệnh có khả năng lan rộng do tỷ lệ miễn dịch cộng đồng ở những vùng có dịch rất thấp. Từ đầu năm tới nay, đã ghi nhận 63 ca bệnh bạch hầu tại 4 tỉnh, trong đó, Đắk Lắk đã ghi nhận ca mắc đầu tiên. Đắk Nông có thêm 4 ca bệnh, nâng tổng số ca mắc ở đây lên 25 người. Gia Lai có thêm 5 ca, nâng số ca mắc lên 15 ca. Riêng tỉnh Kon Tum vẫn giữ nguyên 22 ca mắc.

Quyền Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long nhận định tình hình bệnh bạch hầu có nhiều điểm khác biệt so với các năm trước đây. Diện mắc rộng hơn, nhiều địa bàn mắc hơn, đối tượng mắc rải rộng mọi lứa tuổi, không riêng ở trẻ em. Đặc biệt, tỷ lệ tử vong do bệnh này đến thời điểm hiện nay khá cao. Ông Nguyễn Thanh Long yêu cầu toàn ngành cần tập trung hết sức phòng, chống bệnh bạch hầu như đã từng cố gắng để phòng, chống dịch COVID-19… 

Nguồn báo Tiền phong và Gia đình & Xã hội