Hàng năm, thời điểm giao mùa (giữa mùa thu và mùa đông) là thời điểm mà nhiều bệnh lý xuấthiện đặc biệt là các bệnh về đường hô hấp. Một trong những bệnh thường gặp vàcó thể gây thành dịch là bệnh cúm, đây là một căn bệnh phổ biến, dễ lây truyền trong cộng đồng (trường học, công sở, chung cư, văn phòng) nó không những gâyra những triệu chứng nguy hiểm cho người bệnh mà còn làm nặng thêm và gây ra những cơn kịch phát của các bệnh lý mạn tính như hen suyễn, bệnh tim mạch, tiểu đường. Việc phòng ngừa bệnh cúm là điều cần thiết vì nó mang lại nhiều lợi ích cho bản thân, gia đình và xã hội.

Bệnh cúm là gì?

Bệnh cúm là bệnh truyền nhiễm gây ra bởi vi rút cúm. Bệnh được xem là bệnh của đường hô hấp nhưng lại gây ảnh hưởng toàn bộ cơ thể. Bệnh có thể gặp ở tất cả các nhóm tuổi,nhưng thường xảy ra ở trẻ em, người già và những người có bệnh mạn tính như hen suyễn, bệnh phổi mạn tính, tiểu đường, bệnh tim mạch… Giai đoạn đầu của cúm thường kéo dài khoảng 3 ngày gồm các triệu chứng như sốt, lạnh run, nhức đầu, đau cơ,mệt mỏi, ăn không ngon. Khi bệnh tiến triển, các triệu chứng hô hấp sẽ xuấthiện như ho khan, sổ mũi, đau họng. Sốt là triệu chứng quan trọng, nhiệt độ thường tăng nhanh và cao đến 40 – 41oC, sốt thường kéo dài 3 ngày đầu,nhưng có thể đến 4 - 8 ngày.

Thông thường bệnh nhân tự hồi phục, nhưng các triệu chứng có thể kéo dài trong nhiều ngày hoặc đôi khi nhiều tuần, bệnh nhân có thể bị các biến chứng nặng. Trong một vài trường hợp, cúm có thể tiến triển ác tính với sốt cao, khó thở, tím tái, phù phổi do suy tim và có thể gây tử vong.

Biến chứng có thể gặp khi mắc cúm là viêm phế quản phổi, viêm mũi xoang.

Gánh nặng của bệnh cúm

Đối với cá nhân khi mắc cúm làm giảm sức khỏe tạm thời dẫn tới phải nghỉ làm, nghỉ học,ảnh hưởng đến chất lượng công việc.

Bệnh cúm đểlại những hậu quả nặng nề cho cộng đồng. Trong lịch sử nhân loại đã chứng kiến nhiều đại dịch cúm giết chết hàng triệu người. Theo thống kê của tổ chức Y tế thế giới, hằng năm có khoảng 10 - 15% dân số mắc bệnh cúm, tỷ lệ tử vong do cúm ước tính khoảng 250.000 - 500.000 người. Trong thời gian gần đây chúng ta đãc hứng kiến nhiều trận dịch cúm như tại Hong Kong với nhiều bệnh nhân đã tử vong do cúm và nhiều trường học đã được lệnh đóng cửa. Năm 2009 dịch cúm A/H1N1 đã xảy ra tại nhiều nước trong đó có Việt Nam làm hàng trăm người tử vong.

Phòng ngừa bệnh cúm

Bệnh cúm có thể phòng ngừa bằng cách tiêm phòng. Hiệu quả của việc phòng cúm bằng vắc xin đã được chứng minh qua nhiều nghiên cứu lâm sàng. Đa số các quốc gia trên thếgiới khuyến cáo người dân cần tiêm phòng trong suốt mùa cúm, nhất là đối tượng trẻ em, người già và những người có bệnh mạn tính. Theo tổ chức Y tế thế giới,việc tiêm phòng vắc xin đã được chứng minh làm giảm 60% bệnh tật liên quan đến cúm, giảm tử vong do cúm đến 70 - 80%. Ngay cả người khoẻ mạnh, việc tiêm phòng cúm làm giảm 70 - 90% nguy cơ mắc bệnh cúm.

Vắc xin tiêm phòng cúm đã có mặt trên thế giới hơn 60 năm và được chứng minh là rất an toàn.Vì vi rút cúm luôn luôn thay đổi, chính vì vậy hàng năm mạng lưới giám sát về bệnh cúm của tổ chức Y tế thế giới (bao gồm 112 trung tâm trên 83 quốc gia) sẽ báo cáo về các chủng vi rút mới và sẽ quyết định chọn ra 3 chủng vi rút cúm nguyhiểm nhất, từ đó các nhà sản xuất vắc xin sẽ dựa vào khuyến cáo trên để sảnxuất ra vắc xin cho mỗi năm.

Ngày 23 tháng 2 năm 2012, Tổ chức Y tế thế giới đã đưa ra khuyến cáo về các chủng vi rút cúm sẽ lưu hành ở vùng Bắc bán cầu trong mùa cúm 2012 -2013 do đó vắc xin cúm sẽ sử dụng 3 chủng cúm sau:

A/California/7/2009(H1N1) pdm 09

A/Victoria/361/2011(H3N2)

B/Wisconsin/1/2010

Đối với các nước khu vực Bắc bán cầu thì chủng vi rút cúm H1N1 năm 2012-2013 vẫn giống như chủng cúm H1N1 của năm 2011-2012, nhưng chủng cúm H3N2 và B là hoàn toàn khác so với chủng cúm của nămtrước.

Người dân muốn đi tiêm phòng cúm có thể đến Viện Vệ sinh dịch tễ/ Pasteur và các trung tâm y tế dự phòng trên toàn quốc.

Nguồn Trung tâm dịch vụ KHKT và y tế dự phòng